شناسایی و اولویت‌بندی راهکارهای بکارگیری لجستیک معکوس با استفاده از رویکرد ترکیبی AHP فازی و TOPSIS فازی (مطالعه موردی: شرکت فولاد مبارکه اصفهان)

لجستیک معکوس یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در زنجیره تأمین است. اجرای صحیح لجستیک معکوس در سازمان‌ها موجب افزایش درآمد، کاهش هزینه‌های عملیاتی، کاهش هزینه محصولات معیوب و کاهش آلودگی زیست‌محیطی می‌گردد. جهت اجرای لجستیک معکوس در سازمان‌ها موانعی وجود داشته که این موانع چالش‌هایی را برای مدیران و سیاست‌گذاران صنایع ایجاد می‌کند. هدف پژوهش حاضر، شناسایی و اولویت‌بندی راهکارهای بکارگیری لجستیک معکوس برای غلبه بر موانع آن در شرکت فولاد مبارکه اصفهان است. جامعه آماری این پژوهش را 30 نفر از متخصصان لجستیک معکوس شرکت فولاد مبارکه تشکیل می‌دهند. جهت جمع‌آوری داده‌ها، ضمن استفاده از ادبیات این حوزه، مصاحبه‌هایی نیز با متخصصان شرکت فولاد مبارکه صورت پذیرفت و در نهایت 51 مانع (زیرمعیار) شناسایی شدند که به ده دسته؛ مدیریتی، استراتژیک، سازمانی، اقتصادی، قانونی، فنی، زیرساختی، مربوط به دانش، مربوط به سیاست و مربوط به بازار تقسیم شده و 30 راهکار‌ برای بکارگیری لجستیک معکوس در این شرکت نیز شناسایی شد. همچنین از پرسشنامه جهت انجام مقایسات زوجی استفاده شده است. سپس چهارچوبی مبتنی بر AHP فازی جهت وزن‌دهی موانع به‌عنوان معیار و TOPSIS فازی جهت اولویت‌بندی راهکار‌ها استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که راهکار "تخصیص منابع مالی کافی" در رتبه اول و پس از آن راهکار‌های "تطبیق دادن سیاست‌ها با فرآیندها" و "درک بازیافت محصولات به‌عنوان کالاهای منقضی شده" به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند. راهکار "تأکید بر قوانین زیست‌محیطی و مقررات و رویه‌ها" نیز در رتبه آخر قرار دارد.